تنها فرمانروای زن فارس از انزوا بیرون می آید/ "آبش خاتون" قطب گردشگری

شیراز - خبرگزاری مهر: آرامگاه "آبش خاتون" تنها فرمانروای زن فارس و چهارمین پادشاه زن در دولتهای اسلامی که طی سالها از نظر مردم دور مانده بود، قرار است از انزوا بیرون آید و به قطب گردشگری شیراز تبدیل شود.

به گزارش خبرنگار مهر، آبش خاتون تنها فرمانروای زن استان فارس بوده که در سال 662 قمری بر این ایالت حکمرانی می کرده که گفته می شود وجه تشابه شهرت فلکه خاتون به سبب قرار گرفتن مقبره وی در آنجاست.

وی دختر" سعد بن ابی بکربن سعید زنگی" و زن پسرهلاکو خان مغول و آخرین اتابک از خاندان سلغریان است. این زن سال 662 قمری فرمانروای فارس بوده و بر اساس مستندات موجود او در زمان حکمرانی خود فعالیتهای زیادی برای پیشرفت شهر انجام داده است.

آبش خاتون در زمان حکومتش خدمات ارزنده ای را به مردم شیراز ارائه داد و از این بعد نزد مردم استان فارس و شهر شیراز بسیار قابل احترام است.

آرامگاه آبش خاتون

وی در زمان حکومتش با استفاده از روابطی که داشت توانست شیراز را از حمله مغول در امان نگه دارد و آبادانی این شهر توانست بسیاری از هنرمندان را به شیراز جلب کند که بعدها مکتب شیراز این مهاجرت شکل و رونق گرفت.

اما طی سالهای مختلف آرامگاه آبش که در جوار میدان خاتون در کوچه پس کوچه های کم عرض منطقه واقع شده بود و چندان مورد استقبال و بازدید گردشگران قرار نداشت و به صورت طبیعی نیز مردم اطلاعات مطلوبی نیز از این دوره تاریخی و حتی آبش خاتون نداشتند.

وضعیت آرامگاه نیز به همین سبب هر روز در حال فرسوده شدن بود و نیاز به مرمت جدی داشت.

بر این اساس چندی پیش شهرداری شیراز برای میدان خاتون تقاطع غیرهمسطحی را تعریف و اجرا و درپی آن برای فضاسازی اطراف تقاطع شهرداری مقرر کرد که ضمن آزادسازی اطراف آرامگاه فضای مطلوبی را متناسب این محدوده ایجاد کند.

شان آرامگاه در فضاسازی اطراف مقبره مورد توجه باشد

آزادسازی اطراف آرامگاه و ایجاد پارک و فضای سبز در این محدوده باعث می شود که نه تنها آبش خاتون از انزوای سالهای گذشته خود بیرون آید بلکه این اثر را به یکی از قطبهای جدید گردشگری شیراز تبدیل کند.

در این راستا کارشناسان آزادسازی فضا را امری پسندیده و شایسته یک اثر تاریخی می دانند اما دراین خصوص تاکید دارند که چنانچه قرار است فضای سبز یا پارکی در اطراف آرامگاه ایجاد شود این امر باید متناسب با شان فرهنگی و تاریخی بنا صورت گیرد و فضای اطراف را نباید در حد یک پارک محلی نزول داد.

در این خصوص دبیر کانون مطالعات معماری ایران در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: آبش خاتون به لحاظ دوره تاریخی یک دوره بسیار درخشان و تنها یادگار دوره درخشان هنر شیراز است، دوره ای که موجب پیدایش مکتب شیراز می شود.

مهدی پارسایی اضافه کرد: دلیل این امر نیز چنین است که آبش توانست جلوی حمله مغولها را بگیرد و فارس به خاطر ابتکار عمل آبش خاتون در امان می ماند و در شرایطی که شهرهای بزرگ ایران به ویرانه تبدیل شده بودند هنرمندان به شیراز که همچنان آباد بود مهاجرت کردند و این امر سبب احیای هنرها به خصوص نگارگری در شیراز شد.

وی ادامه داد: به لحاظ شخصیتی این زن، تنها دوره است که حکومت در اختیار پادشاهی یک زن است و در نوع خود استقلال نیز دارد.

کارشناس پژوهش حوزه هنری فارس تاکید کرد: متاسفانه مقبره آبش خاتون طی این سالها مغفول مانده و ایجاد این پل در میدان خاتون باعث می شود که به این بنا نیز پرداخته شود.

پارسایی عنوان کرد: با آزادسازی محوطه اطراف آبش خاتون یک قطب دیگر گردشگری نیز ایجاد می شود و همچنین این دوره تاریخی نیز مورد معرفی مردم قرار خواهد گرفت.

در این خصوص یک کارشناس و فعال حوزه میراث فرهنگی نیز بیان کرد: برای فضا سازی اطراف آرامگاه باید مراقب بود که فضای سبز پیش بینی شده متناسب با شان فرهنگی بنا باشد که در آن فرهنگسرا و اماکن فرهنگی مرتبط با آرامگاه نیز دیده شود.

وی تاکید دارد: نباید پارک سازی اطراف محوطه در حد پارک محله ای باشد و شاخص و المانهای مرتبط با اثرتاریخی نیز در آزادسازی بنا مورد توجه قرار گیرد.

کوچه ای که سالها مسیر دسترسی به آرامگاه بود

در این رابطه شهردار منطقه دو شیراز نیز به خبرنگار مهر گفت: با توجه به اینکه پل دفاع مقدس شیراز یکی از پروژه های بزرگ این کلانشهر محسوب می شود، پیرو سیاستهای جدید شهردار شیراز برنامه داریم در زمانی که پروژه های شاخصی را در دست افتتاح داریم فقط به عنوان المان مورد افتتاح قرار نگیرد بلکه فضاسازی و محوطه سازی اطراف پروژه نیز تعریف شود.

آرش فرج زاده توضیح داد: در این راستا با توجه به اینکه در اطراف پل دفاع مقدس از یک طرف بیمارستان بود و طرف دیگر نیز آتش نشانی قرار داشت قرار شد این محوطه به صورت پارک دیده شود تا هم کیفیت منطقه ارتقا یابد و هم چشم انداز زیبایی برای محوطه ایحاد شود.

شهردار منطقه دو شیراز تصریح کرد: با توجه به اینکه دسترسی به این بنا نیز از یک کوچه میسر می شد شهرداری شیراز کار را بر عهده گرفت تا اقدام به فضا سازی اطراف آرامگاه آبش خاتون کند که جدا از فضاسازی کیفی، برای معرفی شخصیتهای فاخر فارس نیز اقدامی صورت گیرد.

فرج زاده گفت: بر این اساس اقدام به احداث پارک با مساحتی حدود هفت دهم هکتار و با اعتباری بالغ بر 250 میلیون تومان شد که عملیات اجرایی آن نیز در حال انجام است.

وی در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر مبنی بر دغدغه برخی دوستداران میراث فرهنگی از طرح محوطه سازی اطراف آرامگاه که باید در شان یک بنای فرهنگی باشد، تصریح کرد: این دغدغه را نیز مرتفع کردیم و با توجه به اینکه هم باید المان فرهنگی دفاع مقدس به خاطر پل میدان دفاع مقدس و هم بنای میراثی آرامگاه لحاظ می شد طرحی را در نظر گرفتیم و میراث فرهنگی نیز آن را تائید کرد.

...................................

گزارش: هژیر فتحی

8 بهمن 90 .

Posted in: نقد و بررسی