باغ عفیف آباد ( گلشن ) و موزه نظامی

باغ عفيف آباد كه آن را باغ گلشن نيز مي نامند در مغرب شيراز و در جنوب خيابان قصرالدشت و در انتهاي خيابان عفيف آباد واقع است. اين باغ يكي از قديمي ترين و زيباترين باغ هاي شيراز است. مساحت باغ حدود 127 هزار متر مربع است. اين باغ در دوره صفويه از جمله باغ هاي آباد شيراز و مقر پادشاهان وقت بوده است.

سازنده عمارت فعلي باغ با 17000 متر مربع زيربنا، ميرزا علي محمدخان قوام الملك دوم مي باشد كه در سال 284 ه.ق. آن را احداث نموده و قنات "ليمك" را كه در 15 كيلومتري باغ و در محل قصر قمشه بود براي مشروب نمودن باغ خريداري كرد. اين باغ سرانجام به يكي از وارثين قوام به نام عفيفه رسيد و بدين نام نيز شهرت يافت.

درب ورودي باغ در شمال آن قرار دارد سه در باغ داراي چهار ستون گچي ساده است كه دو به دو در دو سوي آن و بر فراز ازاره آن قرار گرفته است. در پيشاني درب ورودي نقش دو شير كه گويي را در ميان پنجه هاي خود گرفته اند ديده مي شود. پس از گذر از در، دهليزي وجود دارد كه سقف آن را از چوب ساخته اند و با شكل هاي منظم هندسي مرتب كرده اند. در ديگر سوي در و بر پيشاني دهليز مجلس تاج گذاري پادشاه ساساني وجود دارد كه بر قاب نيم دايره اي به وسيله كاشي هاي رنگارنگ قرار دارد. پس از گذر از دالان كوتاهي به محوطه وسيعي مي رسيم كه عمارت اصلي در آن قسمت است. ساختمان در وسط باغ قرار گرفته است و از بناي دو طبقه تشكيل شده است.

طبقه اول زيرزمين وسيعي است كه آب نماي زيبايي در آن ساخته شده و سمت شرقي آن با پنجره هاي مشبك و رنگيني پوشيده شده است. در فواصل ميان پنجره ها سنگ هاي گندمك نصب شده كه روي آنها نقوشي از گل و بوته حجاري شده است.

 طبقه دوم كه در واقع طبقه همكف ساختمان است، تالار مجللي است كه اطراف آن را ايوان فرا گرفته است. در پيشاني عمارت صحنه اي از تاجگذاري يكي از پادشاهان ساساني با كاشي تصوير شده است كه موبدي تاج سلطنتي را به وي هديه مي دهد.

درجلو ايوان بزرگ عمارت نيز چهار ستون بلند ساخته شده است. سقف ايوان با قطعات چوبي 4 يا ......؟ پوشيده شده است و روي آنها با رنگ و روغن نقاشي شده. سر ستون هاي ايوان گچ بري شده اند و در بالاي آنها گل ها به تقليد از نقوش تخت جمشيد گچ بري شده است.

ديوار اتاق هاي تالار اصلي نيز همگي گچ بري و مقرنس كاري شده و با نقش هاي گل و بته و صحنه شكار و مجالس بزم و رزم مزين شده اند. در دو طبقه ساختمان حدود 30 اتاق تالار وجود دارد، تمامي اتاق ها داراي سقف و درب هاي چوبي تزيين شده هستند. در شمال و جنوب تالار دو بخاري از سنگ مرمر تراشيده و نصب شده است. ورودي اصلي بنا در جانب شمال است كه با كمك پلكان سنگي به .........؟ سرپوشيده اي منتهي مي گردد. نماي شرقي عمارت شامل ايوان بزرگ و زيباست كه در تمام طول بنا امتداد دارد. اين نما از بيرون به وسيله ستون هاي آجري و گچي از هم مجزا شده اند. نماي غربي عمارت نسبت به قرينه آن در شرق بسيار ساده است. ايوان جنوبي نيز از نظر تزيينات بنا و دكوراسيون، تقريبا" شبيه ايوان شمالي است بجز اين كه در رشته پلكان شرقي - غربي حياط را به طبقه دوم منتقل مي كند.

در جلو عمارت حوض وسيعي ديده مي شود كه خيابان اصلي از جلو حوض شروع مي شود. تمام خيابان هاي باغ پر از درختان سرو و كاج و چنار است و باغچه ها داراي آب نماهابي زيبايي مي باشند.

باغ عفيف آباد در سال 1341 به وسيله ارتش و زير نظر سازمان ميراث فرهنگي تعمير و مرمت شد و هم اكنون به عنوان موزه نظامي تحت اختيار سازمان عقيدتي سياسي ارتش جمهوري اسلامي ايران است.

اين باغ كه معماري آن آميزه اي از ويژگي هاي معماري دوران هخامنشي، ساساني و قاجاريه است ذيل شماره 913 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.

و در ادامه مجموعه تصاویر باغ زیبای عفیف آباد ... 

 منابع تصاویر و متن : 
شهرداری شیراز 
صدا و سیما فارس 
تصاویر شیراز بر روی گوگل ارث 
نوشته شده توسط امین در روز سه شنبه ، 28 اردی بهشت 1389 ، ساعت 11:26 .

Posted in: باغ