۱۲/۰۴/۱۳۸۹ ۰۲:۵۱:۰۰ بعدازظهر
امین
از پله‌هاي دروازه ملل بالا مي‌روم، همدوش قراولاني از سپاه كورش و در مقابل دروازه ملل، عظمت و شكوه را به تحسين مي‌ايستم و با احترام به تمدني بشكوه، از دالان و سرسرا مي‌گذرم و حياط كاخ آپادانا با ديوارهاي كنگره‌دار و بلند را طي كرده، در ابتداي كاخ جز آفرين كلامي برزبانم نمي‌نشيند.
به گزارش خبرنگار ايسنا از شيراز، تا مقابل كرسي فرمانروايي بر جهان، مبهوت از جبروت اين تالار و ستون‌هاي بلند، با طمانينه گام برمي‌دارم و با خود مي‌انديشم، جز اين، هيچ بنايي را شايسته جلوس تمدن توانا و سترگ ايرانيان بود؟
اينجا همه جلال و شكوه و عظمت مركز حكمراني بزرگترين تمدن در جهان باستان، تمدني كه يكتاپرست بود و بنياني بر عدالت گسترانيده بود را مي‌توان به تماشا نشست.
تمام عظمت تخت‌جمشيد را كه فكري معمار پايه‌گذاشت و دستاني هنرمند نقش زد و بازواني ستبر ساخت، امروز در ديدگانم ميهمان است، وه چه عظمتي، چه جلالي، چه حيف كه در پستوي خانه‌اي پنهان بماند!
تالارها، ستون‌ها، كنگره‌ها، نقش‌هاي برجسته و هر آنچه از جبروت اين شهر مي‌توان تصور كرد، يكجا به‌چشم مي‌آيد اما در وهم هم نمي‌گنجد كه اين جلال آنگونه ويران شود و از آن ويراني اكنون تنها ستون‌هايي بي‌سر و سر‌هايي بي‌ستون باقي بماند.
چهارده‌سال به‌زبان ساده است، چهارده‌سال وقت براي ساختن همه شكوه يك تمدن، تمدني كه هر انساني با ديدن بقاياي آن انگشت تحير به دندان گزيده و در برابر عظمتش سرتعظيم فرود آورده است.
امروز مردي از تبار فارسي‌ها، جواني عاشق كاري سترگ را به سرانجام رسانده، كاري كه رنج‌هايش را نمي‌توان با قلم مقياس كرد و به گوش و ديده آورد،رنج و مشقتي كه براي ترسيم تخت‌جمشيد بر گچ حساس دندان‌سازي نقش بسته و اكنون در مقابل ديدگانم بر روي چهارده ميز چيده شده است.
ساختن ماكت تخت‌جمشيد، در مقياس يك هفتادم و پنجم، با در نظر گرفتن تمامي شاخص‌ها و شاخصه‌هاي مهندسي و معماري، تمام ريزه‌كاري‌هايي كه شايد به چشم نيايد و از ميان هزاران بيننده، يكي را به ترديد واندارد، در اين سازه ديده شده است.
حكاكي‌ها، لوح‌ها، تصويرها و ستون‌ها، همه و همه مشابه آن چيزي است كه عظمتش را اسكندر به خاكستر بدل كرد اما تاكنون مانده و تا آينده هم خواهد ماند.
محمد‌مهدي فتحي‌نژاد فرد، سازنده ماكت تخت‌جمشيد، مهندس عمران است و از بيست سالگي، به نداي دلش جواب داده و آرام آرام ساخت اين ماكت را آغاز كرده است.
او در گفت و گو با خبرنگار ايسنا، از رنج‌هايي كه متحمل شده، از سختي‌هايي كه براي فهميدن خصوصيت‌ها و ريزه‌كاري‌ها و ... آن بناي عظيم به جان خريده است گفت، با اين تاكيد كه در تمام اين سال‌ها و با وجودي كه تقريبا همه مسئولاني كه اين كار با آنان ارتباطي داشته و دارد، از آن اطلاع داشته‌اند، هيچ‌گاه دست ياري به‌سويش درازنشده است.
فتحي‌نژاد كه امروز براي جا دادن ماكت تخت‌جمشيد، خانه‌اي را اجاره كرده و ماهيانه يك‌ميليون تومان اجاره پرداخت مي‌كند، گفت: ابتدا قصدم ساختن كاخ آپادانا بود، اما بعد از ساختن آن كاخ، تصميم گرفتم كه كار را تمام كنم.
وي ادامه داد: ابزارها را خودم ساختم، با توجه به ظرافت و حساسيت كار و نيازي كه وجود داشت، اما چهارماه قبل كه كار تمام شد، لذتش تنها براي يك روز بود، بعد نامرادي‌ها و بي‌مهري‌ها را كه به‌ياد آوردم دلم گرفت و خستگي چهارده‌سال بر تنم هجوم آورد و آوار شدم در خودم!
اين مهندس جوان كه حالا چشمانش ضعيف شده و عينك مي‌زند، در بيان خصوصيت‌هاي كار مي‌گويد: تمام ديوارها و برج‌ها با توجه به سازه اصلي و آنچه در كتاب‌هاي مرجع در مورد آن نوشته شده است، با نماي آجرچيني ساخته شده است.
به‌اين معني كه بيش از بيست‌هزار عدد آجر در مقياس يك‌هفتادم و پنجم آجرهاي استفاده شده در بناي تخت‌جمشيد ساخته و دانه دانه بر روي هم چيده و از چسب به عنوان ملات استفاده كردم تا ساخت قالب‌هاي اصلي به‌پايان رسيد.
او كه گاه براي ساختن يك حكاكي بر روي قسمتي از ديواره‌ها، بارها و بارها به تخت‌جمشيد رفته و برگشته و تمام اين مدت همه هزينه‌ها را به‌صورت شخصي تامين و پرداخت كرده است، با بيان اينكه در اين مدت براي رفتن به تخت‌جمشيد حتي بليط ورودي را هم از هزينه شخصي خريداري كرده‌ام، اضافه كرد: زماني كه كار را شروع كردم، دوربين‌هاي امروزي و امكانات تصويربرداري مدرن در ايران نبود، من هم دوربين مناسبي نداشتم، بنابراين مجبور مي‌شدم كه بعضي از بخش‌ها را در محل تخت‌جمشيد و با كپي‌برداري از اصل آن تراش بدهم.
فتحي‌نژاد در بيان خاطراتي از آن دوران، گفت: سال 78 بود، روزي به‌خاطر دارم كه ترديدي در خصوص يك قسمت از حكاكي بخشي از پله‌هاي كاخ به‌وجود آمد و براي مراجعه به كتاب مرجع، به سازمان ميراث كه آن زمان در ارگ كريمخاني مستقر بود مراجعه كردم.
او ادامه داد: وقتي از مسئول كتابخانه درخواست كردم كتاب مورد نظرم را براي پنج دقيقه در اختيارم قرار دهد، در كمال ناباوري به من گفت؛ امروز نوبت خانم‌ها است، برويد و فردا مراجعه كنيد. هرچه اصرار كردم فايده نداشت، حال آنكه هيچ مراجعه كننده‌اي در آن زمان در محل كتابخانه حضور نداشت.
فتحي‌نژاد در حالي كه برگه با چندين امضا و حامش‌نويس را نشان مي‌دهد، افزود: آن روز براي گرفتن مجوز استفاده از كتاب مورد نظر، مجبور به نوشتن درخواستي به‌نام مدير كل ميراث شدم و بعد از آنكه مدير وقت، مسئول حراست و ساير مسئولان مربوطه آن را امضا كردند، فكر كردم ارزش اين برگه كه يك روز تمام وقتم را برايش صرف كرده بودم، بيشتر از ديدن كتاب است بنابراين برگه را به‌يادگار نگاه داشتم.
به گزارش ايسنا، روي برگه مورد نظر مسئول حراست بعد از موافقت مدير كل وقت ميراث، مدير حراست آن اداره مرقوم كرده كه با پنج دقيقه موافقت مي‌شود!
سازنده ماكت تخت‌جمشيد در خصوص ساخت بخش‌هاي مختلف اين سازه باستاني، گفت: بخش‌هايي از اين ماكت بارها و بارها ساخته و دوباره ساخته شده است، بخش‌هايي مانند ستون‌هاي كاخ آپادانا، پله‌ها و سربازان و ...
وي با تصريح اينكه تمام اين دوباره سازي‌ها براي بهتر شدن سازه و ماكت بود، گفت: از كل اين ماكت تنها كاخ آپادانا با دعوت مستقيم دولت مكزيك و با هدف شركت در نمايشگاه تمدن‌ها براي مدت يك‌ماه به اين كشور منتقل و آنجا به نمايش عمومي درآمده است.
فتحي‌نژاد با يادآوري اينكه در طول مدت ساخت اين ماكت، تقريبا تمام مسئولان فرهنگي و مرتبط با موضوع ميراث از كار مطلع بوده و بعضي هم آن را قبل از كامل شدن ديده‌اند.
او كه تمايلي از بيان ميزان هزينه ساخت اين ماكت ندارد، با اين تاكيد كه هزينه اصلي چهارده سال از عمرم است، خاطرنشان كرد: من هيچ منتي بابت ساخت اين ماكت و هزينه‌هايي كه براي آن متحمل شده‌ام بر كسي ندارم، اما فكر مي‌كردم استقبال بيشتري از كار بشود.
فتحي‌نژاد كه با همكاري يكي از دوستانش فيلم چند دقيقه‌اي رااز اين ماكت ساخته است، ادامه داد: هر كدام از مسئولان در مواجهه با اين اثر، تمايل دارند كه من آن را هديه كنم، اما باقاطعيت اعلام مي‌كنم؛ حتي اگر مجبور شوم آن را به انباري منتقل كنم به‌هيچ عنوان اين اثر را هديه نخواهم كرد.
فتحي‌نژاد اضافه كرد: براي نمايش اين اثر و اينكه بازديد كننده بتواند به‌خوبي عظمت كار را درك كند، بايد محلي مناسب ايجاد شود به‌عنوان مثال بخشي از ماكت بايد از بالا ديده شود، نورپردازي‌ها، جلوه‌هايي كه ايجاد مي‌شود و ... همه بايد كارشناسي شده باشد.
وي با تصريح اينكه نمايش اين اثر در محلي مناسب تنها خواست او است، گفت: شخصا راه استفاده از اين اثر و استفاده مطلوب از آن را بلد هستم، اما كاش مسئولان زمينه‌اي فراهم مي‌كردند سفارش‌هاي ساخت ماكت كه از سوي برخي دواير مطرح مي‌شود، براساس قاعده و قانون به من سپرده شود نه اينكه به ماكت‌سازان ديگر استان‌ها يا حتي ساير كشورها مانند چين سفارش داده شود.
سازنده ماكت تخت‌جمشيد با بيان اينكه اين اثر تنها تا 12 اسفند ماه در محل فعلي(منزل مسكوني‌اش) قابل نمايش خواهد بود، گفت: به‌دليل اتمام مهلت قرارداد اجاره، بعد از اين تاريخ ماكت را جمع‌آوري كرده و به انبار منتقل خواهم كرد.
به گزارش ايسنا، ايران در حالي بزرگترين اثر تاريخي تمدن بشري را در اختيار دارد كه اغلب بازديد كنندگان از آن، قادر به ترسيم دقيق مشخصات آن قبل از ويراني نيستند و اين ماكت به‌راحتي امكان ايجاد يك تصوير واقعي از تخت‌جمشيد را در ذهن هر بيننده‌اي فراهم مي‌كند.
اين درحالي است كه تاكنون هيچ اثرهنري قابل قبول و توجهي، اعم از فيلم، انيميشن و ... كه به‌درستي و با استناد به اسناد و روايت‌هاي مورد تاييد تاريخي، تخت‌جمشيد و ساير آثار عهد باستان ايران را به مردم ايران و جهان معرفي كند، توليد نشده است.
ماكت تخت‌جمشيد كه به گفته سازنده آن براي ساخت هر بخش از آن ساعت‌ها و روزها، در آثار و كتب تاريخي تفحص و تحقيق شده است، علاوه بر اينكه مي‌تواند به‌عنوان يك اثر هنري در معرض ديد همگان قرار گرفته و ذهنيت‌ها را در خصوص اين اثر تاريخي سمت و سويي دقيق‌تر بخشد، مي‌تواند مورد استفاده فيلم‌سازان و انيميشن‌سازان قرار گرفته و زمينه و انگيزه‌اي باشد براي توليد انيميشن، فيلم يا سريالي در خصوص ايران باستان.
فتحي‌نژاد با اين تاكيد كه بيان تمام رنج‌ها و سختي‌هاي ساخت اين ماكت، امكان پذير نيست، گفت: كتاب‌هاي مرجع در مورد تخت‌جمشيد، در استان فارس و شيراز و بعضا حتي ايران، انگشت شمار بوده و دسترسي به آنها چندان ساده نيست.
او ادامه داد: در زمان ساخت بخش‌هايي از اين ماكت به‌دليل اينكه سازه موجود كاملا از بين رفته يا بخش قابل ملاحظه‌اي از آن وجود ندارد، مجبور به استفاده از كتب مرجع بودم.
فتحي‌نژاد در پاسخ به اصرار خبرنگار ايسنا براي بيان خاطره‌اي از آن زمان، گفت: روزي براي ساخت بخشي از ستون‌ها و كاخ آپادانا، با مشكل مواجه شده و براي استفاده از كتاب مرجع به تخت‌جمشيد مراجعه كردم،اما هيچ امكاني براي تصوير برداري از كتاب مورد نظر كه به‌هيچ وجه امانت داده نمي‌شد، وجود نداشت، از طرفي تنها دستگاه كپي موجود در تخت‌جمشيد خراب بود و براي گرفتن يك برگ كپي از يك صفحه كتاب بايد به مرودشت مراجعه مي‌كرديم.
سازنده ماكت تخت‌جمشيد گفت: آن زمان نه تلفن‌هاي همراه جديد مجهز به دوربين قوي وجود داشت، نه امكانات عكاسي مناسب، لذا تنها راه‌حل، كپي برداري بود، به‌اين شيوه كه كاغذ كالك را برروي تصاوير كتاب گذاشته و با دقت تصوير را كپي مي‌كردم.
او كه اكنون تعداد قابل ملاحظه‌اي كاغذهاي كالك كه بر روي آن تصاويري از ستون‌ها، اشكال و ساختمان‌هاي تخت‌جمشيد نقش بسته، در گنجه دارد، گفت: اين جنبه ساخت ماكت تخت‌جمشيد بسيار مهم است، اينكه در شرايطي اين كار به سرانجام رسيده كه بعضي روزها مجبور بودم وسايل خود را به تخت‌جمشيد منتقل كرده و در محل به كار بپردازم و بعضا راهنمايان و نگهبانان هم كمك و همكاري مي‌كردند.
به گزارش ايسنا، لزوم توجه به آثار هنري، ارج نهادن اين آثار و توليد كنندگان آن، در همه جوامع، خصوصا كشورهايي كه به‌نوعي مقصد گردشگران محسوب مي‌شوند، به‌خوبي درك شده است، اما در عمل به دلايلي، شاهد اقدام به‌موقع و كاملي نيستيم.
بي‌ترديد ماكت تخت‌جمشيد، تحسين هر بيننده‌اي را نثار سازنده جوان آن خواهد كرد، اثري ماندگار كه به‌واسطه سايت اينترنتي ايجاد شده توسط فتحي‌نژاد، امروز بسياري از مردم كشورهاي مختلف جهان از وجود آن مطلع بوده و روند كار را پيگيري مي‌كنند، يك اثر بي‌نظير هنري است كه هزينه‌اي برابر با چهارده‌سال جواني اين مهندس هنرمند بوده و با هيچ معياري نمي‌توان براي آن قيمتي تعيين كرد.
به‌حتم توجه به چنين استعدادهايي مي‌تواند اقدامي عملي در راستاي شعار توجه به جوانان باشد و توليد آثار ماندگار ديگري را پي‌ريزي كند.
4 اسفند 89 .
Posted in: 
پستها
0 نظرات:
ارسال یک نظر